www.yeniarpacaykars.com.tr.tc

KARS ADININ KAYNAĞI

Kars adının kaynağı, Valantur boyunun KARSAK OYMAĞI yöreye adını vermektedir. M.Ö. 130-127 yıllarında Kafkas dağları kuzeyinden ve Dağistan’dan gelerek Kars çevresinde yerleşmiş ve buraya adlarını vermişlerdir. Bundan dolayı da Türkiye'deki en eski Türkçe il adı unvanına sahiptir. Mamafih belirtmekte yarar vardır ki Kars ilimiz, 1855 Kars zaferi nedeniyle Anadolu’da ilk şehir madalyası unvanını alan il olma özelliğini de taşımaktadır. Divan-ı Lügat-i Türk’te Kars; Deve veya koyun yününden yapılan elbise, şal, kuşak, dokuma anlamındadır.

Araştırmalarda Kars’ın tarih öncesi çağlardan bu yana yerleşim merkezi olduğu anlaşılmaktadır. Kür ve Aras nehirleri boylarında yapılan kazılarda bunun izlerine rastlanmıştır. Kaba Taş, Yontma Taş ve Cilalı Taş devirlerinden itibaren yenleşme merkezlerinden oluşu yanında M.Ö. 9000-8000 yıllarından bu yana hayvan ehlileştirme ve tarım devirlerini de İnternetıştır.



M.Ö. 5000-4000 yıllarında Doğu Anadolu ve Azerbaycan’da yerleşen Hurriler Kars’ın bilinen ilk sakinleridir. Daha sonra güneyden gelen Urartular’ın egemenliğine geçmiştir. Urartular 2500 yıl küçük beylikler vasıtasıyla egemenliklerini sürdürmüşlerdir. M.Ö. 665 yılında Urartular, Kimer akınları sonucunda bölgeden çekilince hakimiyet İskitlere kalmıştır. İskit egemenliği M.Ö. 145 yılına kadar sürmüştür. Bu tarihten itibaren Partlar, İskit egemenliğine son vererek Türk Arsaklı-Karsaklı beyliğini kurmuşlardır. Kars adı da buradan doğmaktadır. Karsaklılar M.Ö. 2.yy dan itibaren M.S. 5.yy ortalarına kadar Kars’ta hüküm sürmüşlerdir. 430 yılında Sasanilere geçen bölge uzun süre Sasani, Bizans ve Araplar arasında savaş ilanı olmuştur. Bu kavimler arasında kısa süreli olarak el değiştirmiştir.

1064 yılında Selçuklu Türkleri tarafından fethedilerek Türk Şeddatlı Beyliği’nin emrine girmiştir. 1200 yılında Gürcü Atabeylerin eline geçen bölge 1239’da Moğollar tarafından tahrip edilmiştir. Moğollar Anadolu’dan çekilince 1406 yılında Karakoyunların, 1467 yılında Akkoyunların eline geçmiştir. Bu iki beyliğin savaşları Kars ve çevresini çok etkilemiştir. Yerleşme yerlerinin tahrip edilmesine ve nüfusun azalmasına sebep olmuştur.

1535 yılından itibaren Kars Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarına katılmıştır. 1568-1574 arasında bir sancak merkezi olan Kars, 1632’de eyalet durumuna getirildi. 1877-1878 (93 Harbi) Osmanlı- Rus Harbine kadar önce İranlılara sonra Ruslara karşı en büyük askeri üs olmuştur. 1876-77 yıllarında Rus işgaline uğrayan Kars uzun yıllar Rus’ların elinde kaldı. Kamus Ül-Alam’da Şemseddin Sami Kars’ı şöyle anlatır.

“Eyalet merkezi bir kenttir. Eyalet nüfusunun %62’si Müslüman ve Türktür. % 38’ini oluşturan Hıristiyan nüfus ise, Ermeni, Rus (Malakan) ve Rum kökenlidir. Rus topraklarına katıldığı zaman Müslüman nüfusun büyük bir bölümü göç etmiştir. Eyalet, Kars, Ardahan, Oltu ve Taştınak kazalarından oluşur.

1918’e kadar kırk yıl Rus işgalinde kalan Kars, 1918 de tekrar alınmış, altı ay sonra Mondros Mütarekesi gereği ordunun çekilmesi üzerine Kars kaderiyle baş başa bırakılmıştır. Ordunun desteğinden mahrum kalan Karslılar; Milli şura, Cenub-i Garb-i (Günay Batı) ) Kafkas hükümetini kurarak mücadeleye devam etmişlerdir.

30 Ekim 1920 de Kazım KARABEKİR komutasında ki Türk Ordusu Kars’ı alarak tekrar Türk topraklarına katmıştır.

KANADALILARIN KARS HAYRANLIĞI

1855 Osmanlı-Rus savaşında Kars halkının gösterdiği kahramanlığa hayran kalan Kanadalılar 141 yıl önce Doğu Wellington kasabasına verdikleri Kars ismini şerefle yaşatıyorlar. Kasabanın belediye binasında “Kars şeref köşesi” oluşturmuşlar.

Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu, Kanada'daki Kars, başkent Ottova’nın 25 mil güneyinde bulunuyor Kanadalılar, Kanada da Kars kasabası olduğunu bilmeyen Türkler gördüklerinde çok şaşırıyor dedi.

“Kanada Karsına Armağan” isimli bir kitap yazan Prof. Dr. Kırzıoğlu yaptığı açıklamada; 1855 Kırım savaşına Osmanlı İmparatorluğunun Müttefiki olarak katılan İngiltere’nin, Kanadalı general Williamsı Türk ordusunu yönetmesi için Kars’a gönderdiğini söyledi. Kırzıoğlu Kars muharebesi olarakta bilinen bu savaşın kazanılmasında General Williamsı’n büyük rolü olmuştu dedi.

Kars halkının topraklarını savunmada gösterdiği olağan üstü gayretin Kanadalıları çok etkilediğini vurgulayan Prof. Dr. Kırzıoğlu şunları kaydetti;

Doğu Wellington halkı ve belediye meclis üyeleri, Wellington ismine çok değer verdikleri halde, Williamsı’n savaşın ayrıntılarını içeren raporundan çok etkilenmişler, Doğu Wellington belediye meclisi üyeleri, raporda yer alan “Karslılar, topraklarını savunmada kadınlı-erkekli büyük kahramanlık gösterdiler ve aynı büyüklükte zafer kazandılar...” cümlesini görünce Doğu Wellington’a “Kars” ismini koymaya ittifakla karar vermişler. 1855 yılında doğu Wellington kasabasının ismi “Kars” olarak değiştirilmiştir.